ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ನಮನ ‍‍- ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ

25 ಜನವರಿ 2023 

 ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ (ಗಮಕಿ) ನಮನ ‍‍

2019  ದಶಂಬರ 25  ರಂದು ಬಿರ್ತಿ, ಸಾಲಿಕೆರಿಯಲ್ಲಿ "ಸಂಗೀತ ಮಾಲಿಕೆ" ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ 

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆಡ್ಲಾಯರು"

ಆತ್ಮೀಯ ತಿರು ಶ್ರೀಧರ್ ಅವರ ಕನ್ನಡ ಸಂಪದ ದ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ ಸಲ್ಲಾಪ ದಲ್ಲಿಯ ಬರಹ:

Respects to departed soul great singer and scholar Chandrashekhara Kedilaya

ಗಮಕ ಮತ್ತು ಸುಗಮ ಸಂಗೀತಲೋಕದ ಮಹಾನ್ ಧ್ವನಿ, ರಂಗತಜ್ಞ, ನಾಟಕಕಾರ, ಗುರು ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರು ನಿಧನರಾದ ಸುದ್ಧಿ ಬಂದಿದೆ.

ಶತಾವಧಾನಿ ರಾ. ಗಣೇಶ ಅವರ ಅಷ್ಟಾವಧಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ 

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರು ನನಗೆ ಕಂಡದ್ದು ಶತಾವಧಾನಿ ಗಣೇಶರ ಶತಾವಧಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಗಮಕ ವಾಚನದಲ್ಲಿ. ಓಹ್, ಅದನ್ನು ವಿಡಿಯೋ ತುಣುಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದು ಕೂಡಾ ರೋಮಾಂಚನಕಾರಿ ಅನುಭಾವ ತರುವಂತದ್ದು. ಇಂಥಹ ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದನ ವಿರಾಟ್ ಪ್ರತಿಭಾದರ್ಶನ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಮಹಾನ್ ಪ್ರತಿಭೆಗಳೇ ಹಾಗೆ. ಅದು ಎಲ್ಲೋ ಅಜ್ಞಾತದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಕಾಲಕೂಡಿಬಂದಾಗ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತಾ ಭಾಗ್ಯವಿದ್ದ ಹೃದಯಗಳಿಗೆ ಅಮೃತ ಸಿಂಚನ ತಂದುಬಿಡುತ್ತವೆ.

ಹಾರ್ಯಾಡಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರೊಬ್ಬ ಅಮೋಘ ಪ್ರತಿಭೆ. ಇವರು ನಿವೃತ್ತ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ನಾಡು ಕಂಡ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಗಮಕಿಗಳಾಗಿ, ಮಹಾನ್ ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ ಗಾಯಕರಾಗಿ, ಕಲಾ ತರಬೇತುದಾರರಾಗಿ, ನೃತ್ಯ ರೂಪಕ-ನಾಟಕಗಳ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕರಾಗಿ, ರಚನಕಾರರಾಗಿ, ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರು.ಬಹುಶಃ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಲೆಯನ್ನು ಆತ್ಮಸಂತೋಷದತ್ತ ಹೆಚ್ಚು ಹರಿಸಿ, ಅದನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯದ ಲಾಭದತ್ತ ಬಳಸುವುದರತ್ತ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನಹರಿಸದೆ ಇದ್ದವರು.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ 1950ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 23ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನ 1951ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 13 ಎಂದು ದಾಖಲಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಹುಟ್ಟೂರು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಂದಾಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಹೆಸ್ಕುತ್ತೂರು ಗ್ರಾಮದ ಹಾರ್ಯಾಡಿ. ತಂದೆ ಗಣಪಯ್ಯ ಕೆದ್ಲಾಯ. ತಾಯಿ ಕಮಲಮ್ಮ. ತಂದೆ ಗಣಪಯ್ಯನವರು ಕೃಷಿಕರಾಗಿ, ಜೊತೆಗೆ ಜೀವನದ ಸಾಗಣೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಾಗಿ ರುಚಿ ರುಚಿಯಾದ ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವ ಪಾಕ ಪ್ರವೀಣರಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದವರು. ತಾಯಿ ಕಮಲಮ್ಮ ತುಂಬು ಸಂಸಾರವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದವರು. ಈ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಮೂರು ಪುತ್ರರು ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಪುತ್ರಿ. ಇವರ ಮನೆಗೆ ಪಟೇಲರು, ಶಾನುಭೋಗರು, ಬೇರೆ ಭೂಮಾಲೀಕರು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಮನೆ ಚಾವಡಿಯಂತಿತ್ತು. ತಾಯಿ ಕಮಲಮ್ಮ ಬಂದವರಿಗೆಲ್ಲ ಊಟ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು. "ನಮ್ಮ ಮಾಣಿಗೆ ಶಾಲೆ ಇಲ್ಲ ಮಾರಾಯರೇ. ದೂರ ಕಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾಡಿನ ಭಯ. ನೀವೆಲ್ಲಾ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿ ಶಾಲೆ ತೆರೆದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು" ಎಂದು ಕಮಲಮ್ಮನವರು ಹೇಳಿದಾಗ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರಿಗಾಗಿ ಹರ್ಯಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ಆರಂಭಗೊಂಡಿಯೇ ಬಿಟ್ಟಿತು.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಶಾಲಾಭ್ಯಾಸ ಒಂದರಿಂದ 5ರವರೆಗೆ ಹಾರ್ಯಾಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮುಂದೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಸಾಯಿಬ್ರಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಮುಂದೆ ಕೋಟೇಶ್ವರ ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ಟರೆಂಬುವರ ಆಶ್ರಯದಿಂದ ಕೋಟೇಶ್ವರದ ಹೈಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಓದಿ, ಕುಂದಾಪುರ ಬೋರ್ಡ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪಿಯುಸಿ ಓದಿದರು. ಉಡುಪಿ ಪೂರ್ಣಪ್ರಜ್ಞ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎಸ್‍ಸಿಗೆ ಸೇರಿದರೂ ಸ್ನೇಹಿತರ ಒತ್ತಾಸೆಯಿಂದ ಕನ್ನಡ ಮೇಜರ್ ಬಿ.ಎ. ಮುಗಿಸಿದರು. ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಚೇತನಾ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆಯ ಮಂಜುನಾಥ್ ನಾಯಕ್ ಅವರ ಸಹಕಾರ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಉಡುಪಿ ಟಿ.ಎಂ.ಎ.ಪೈ. ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಸೇರಿ ಬಿ.ಎಡ್ ಮುಗಿಸಿದರು.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರು ಮಂಗಳೂರಿನ ಕೆನರಾ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷ (1975-1976) ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ, ಮುಂದೆ 35 ವರ್ಷಗಳ (1976-2011) ಕಾಲ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ನಿರ್ಮಲಾ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1992-93), ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (2008) ಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರು ತಮ್ಮ ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಿಂದಲೂ ಹಾಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತ ಬಂದರು. ಮುಂದೆ ಸಂಗೀತ, ಗಮಕ, ನಾಟಕಗಳ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನ, ನೃತ್ಯ ರೂಪಕಗಳ ನಿರ್ದೇಶನ ಹೀಗೆ ಅವರ ಕಲಾವ್ಯಾಪ್ತಿ ಪಸರಿಸುತ್ತಾ ಬಂತು.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ, ಗಮಕ, ನಾಟಕ ಮುಂತಾದ ಕಲಾ ನೈಪುಣ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಗುರುವರ್ಯರಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಂ. ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರ್ಯ, ಎಂ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗ, ರಾಮದಾಸ್, ನಾಗೇಶ್, ಸಿ. ಎಸ್. ಯಾದವಾಡ, ನಟರಾಜ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಮೊದಲಾದವರು ಕೆದ್ಲಾಯರಿಗೆ ಗುರುಗಳು. ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಉದ್ಯಾವರ ಮಾಧವ ಆಚಾರ್, ಆನಂದ ಗಾಣಿಗ, ವೈಕುಂಠ ಹೆಬ್ಬಾರ್, ಪ್ರೊ. ರಾಮದಾಸ್, ಪ್ರೊ. ಬಿ. ಆರ್. ನಾಗೇಶ್ ಮೊದಲಾದವರು ಗುರುಗಳು. ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಉಡುಪಿ ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಡಿಗ, ವಿದ್ವಾನ್ ರಂಗನಾಥ ಆಚಾರ್ಯ, ನೀಲಾವರ ರಾಮ ಶೆಟ್ಟಿಗಾರ್, ಉಡುಪಿ ವಾಸುದೇವ ಭಟ್ಟ, ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಯ್ಯರ್, ಮಂಗಳೂರು ಮೊದಲಾದವರು ಗುರುಗಳು. ಸುಗಮ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಕವಿ ಎಂ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗ, ಶ್ರೀಕಾಂತ ಮೂರ್ತಿ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಇವರಿಂದ ನೇರ ಪ್ರೇರಣೆ ಒದಗಿತು. ಗಮಕಕ್ಕೆ ಮೈಸೂರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ರಾಯರು, ನೀಲಾವರ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ರಾವ್, ಮಟಪಾಡಿ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರ್ಯ ಕೆದ್ಲಾಯರಿಗೆ ಗುರುಗಳು.

ಬಾಲಕ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಕೋಟೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ಹೈಸ್ಕೂಲು ಓದುವಾಗ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿದ್ದರು. 1969ರಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಪ್ರತಿಭಾ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರು 'ಮೋಹನ ಮುರಳಿ' ಪದ್ಯವನ್ನು ಮೋಹನ ರಾಗದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಅಡಿಗರಿಗೆ ಅದು ತುಂಬಾ ಸಂತಸ ತಂದು, ತಮ್ಮ "ಕಟ್ಟುವೆವು ನಾವು" ಸಂಕಲನ ಕೊಟ್ಟು "ಇದರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬೇರೆ ಹಾಡುಗಳಿವೆ. ಸಂಗೀತ ಕಲಿ, ಹಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸು" ಎಂದರು. ಹೀಗೆ ಅಡಿಗರ ಅನೇಕ ಕವನಗಳನ್ನು ಅವರ ಮುಂದೆಯೇ ಹಾಡಿ ಅವರಿಂದ ಸೈ ಅನ್ನಿಸಿಕೊಂಡವರು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾಗ ಅವರ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿ ಜನಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆದರು. ಸ್ವಯಂ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಸಂತಸಪಟ್ಟು ಬೆನ್ನುತಟ್ಟಿದರು.

ಸುಗಮ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಆಕಾಶವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ’ಬಿ’ ಗ್ರೇಡ್ ಗಾಯಕರು. ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅವರ ಭಾವಗೀತೆಗಳ, ರಂಗಗೀತೆಗಳ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗಿವೆ. ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ದೆಹಲಿ, ಮುಂಬೈ, ಬರೋಡ, ನೋಯ್ಡಾ, ಕಾಸರಗೋಡು ಮೊದಲಾದೆಡೆ ಅವರು ಸುಗಮ ಸಂಗೀತದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಗೆಜ್ಜೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಾವೊ, ಗುರು ಆರಾಧನಾ, ವೀರಭದ್ರ ಸ್ತುತಿ, ಗೀತ ಸಂಗಮ, ಜಿನಸ್ತುತಿ, ಬಪ್ಪನಾಡು ಸುಪ್ರಭಾತ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಗೀತೆ, ಅಮೃತವಾಹಿನಿ, ಹಾರುಹಕ್ಕಿ, ಓ ಮನಸ್ಸೆ, ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕದ ಹಾಡುಗಳು ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ಹಾಡುಗಳ ಧ್ವನಿಸುರುಳಿಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿವೆ. ಶ್ರೀ ರಾಮ ಜನನ, ಸೀತಾ ಸ್ವಯಂವರ (ನೃತ್ಯ ರೂಪಕ), ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಭಾರತ ಕಾವ್ಯ ವಾಚನ (ಶತಾವಧಾನಿ ಡಾ| ಆರ್. ಗಣೇಶ್ ಅವರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದೊಂದಿಗೆ) ಮುಂತಾದವು ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಶತಾವಧಾನಿ ಗಣೇಶರ ಆವಧಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಕಾವ್ಯವಾಚನ ವಿಶಿಷ್ಟವೆಂಬಂತೆ ಶೋಭಿಸಿರುವುದನ್ನು ಇಡೀ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಲೋಕವೇ ಕಂಡು ನಿಬ್ಬೆರಗಾಗಿದೆ.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಸಮೂಹ ಉಡುಪಿ, ರಂಗ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ, ಕುಂದಾಪುರ, ಲಾವಣ್ಯ (ರಿ) ಬೆಂಗಳೂರು, ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಲಲಿತಕಲಾ ಕೇಂದ್ರ, ಬ್ರಹ್ಮಾವರ, ಎಸ್. ಎಂ. ಎಸ್. ಕಾಲೇಜು ಉಡುಪಿ, ರಂಗಭೂಮಿ (ರಿ) ಉಡುಪಿ, ರಥಬೀದಿ ಗೆಳೆಯರು (ರಿ) ಉಡುಪಿ, ಪೂರ್ಣಪ್ರಜ್ಞ ಕಾಲೇಜು ಉಡುಪಿ, ನೃತ್ಯನಿಕೇತನ ಕೊಡವೂರು, ನಾದವೈಭವಂ ಉಡುಪಿ, ನಾಟ್ಯಾಂಜಲಿ ಸುರತ್ಕಲ್, ಸನಾತನ ನಾಟ್ಯಾಲಯ ಮಂಗಳೂರು ಮೊದಲಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ರೂಪಕಗಳ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ದಕ್ಷಯಜ್ಞ, ಸಮುದ್ರಮಥನ, ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣ, ಲವಕುಶ, ನಾಗ ಮಹಿಮೆ, ಹೂಗಳ ರಾಣಿ, ಏಕತೆ, ಬಿತ್ತಿದ ಬೀಜ, ದಶಕನ್ಯೆಯರು, ರಾಮಜನನ, ಭರತನ ಭ್ರಾತೃ ಪ್ರೇಮ, ಶಾಂತಲೆ ಹೀಗೆ ಹಲವು ನಾಟಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುವುದರ ಜತೆಗೆ ಹಲವಾರು ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕಗಳಿಗೆ ಹಾಡುಗಳ ರಚನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಯ ಚೈತನ್ಯ ತರಬೇತಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಾಗೂ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ, ಛಂದಸ್ಸು, ಗಮಕ ಕಲಿಸುವಿಕೆ, ವಿವಿಧ ಶಾಲೆ, ಕಾಲೇಜು, ಸಂಘ-ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಗಮಕ ತರಬೇತಿ, ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಗಾಯನ ತರಬೇತಿ ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ, ತರಬೇತುದಾರರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನಸಂಪತ್ತನ್ನು ಧಾರೆಯೆರೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಬ್ರಹ್ಮಾವರ ಅಜ್ಜಂಪುರ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘ, ಮಟಪಾಡಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಸಂಘ, ಗೆಳೆಯರ ಬಳಗ ಹಂಗ್ಳೂರು, ಲಾವಣ್ಯ ಬೈಂದೂರು, ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘ, ರಂಗಭೂಮಿ ಉಡುಪಿ, ರಥಬೀದಿ ಗೆಳೆಯರು ಉಡುಪಿ, ಮೊದಲಾದ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಗಮಕ ಕಲಾ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಆಯೋಜನೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ, ತಾಲೂಕು, ಜಿಲ್ಲಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯನಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕ-ರಕ್ಷಕ ಸಂಘದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ, ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಮುಖಿ ಕೈಂಕರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿಭೆ, ಕಲಾಕೈಂಕರ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಕ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಬದ್ಧತೆಗಳಿಗಾಗಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಅವರನ್ನರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1992-93), ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (2008), ಶಿಕ್ಷಕರ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿಯಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರತಿಭಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಾನ (1995-1996), ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ರಂಗ ಭಾರತಿ ನಾಟಕೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿಯ ಸಮ್ಮಾನ (2006), ಮೂಡಬಿದಿರೆಯ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ "ಕರ್ನಾಟಕ ಶ್ರೀ" ಬಿರುದು ಪ್ರದಾನ (2013), ಕರ್ನಾಟಕ ಗಮಕ ಕಲಾ ಪರಿಷತ್ತಿನಿಂದ ಸನ್ಮಾನ, ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ನಾಟಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕೆ ಬಹುಮಾನ, ಉಡುಪಿ ಮೂಡುಬೆಳ್ಳೆ ಉಪಾಧ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ "ಉಪಾಧ್ಯ ಸನ್ಮಾನ", ಮುಂಬೈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಸನ್ಮಾನ, ಶೀರೂರು ಮಠದ ಪರ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ "ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾನುಗ್ರಹ" ಪ್ರಶಸ್ತಿ (2010), ಗದುಗಿನ ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ, ಗಮಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಮುಳಿಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (2011), ಆಳ್ವಾಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕ ಸನ್ಮಾನ (2014), ಕಾಂತಾವರ ಕನ್ನಡ ಸಂಘದಿಂದ ಸನ್ಮಾನ (2015), ಕಾಂತಾವರ ಲಲಿತ ಕಲಾ ಪುರಸ್ಕಾರ, ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕಯ್ಯಾರ ಕಿಞ್ಞಣ್ಣ ರೈ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಗಮಕ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಆಧ್ಯಕ್ಷತೆ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಗೌರವಗಳು ಅವರಿಗೆ ಸಂದಿದ್ದವು.

2020 ರ "ಸಂಗೀತ ಮಾಲಿಕೆಯ" ಗಮಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕೆದ್ಲಾ ಯರು..... 

ಮಹಾನ್ ಕಲಾತಪಸ್ವಿಗಳಾದ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಅಗಲಿಕೆ ನಾಡಿಗೆ ತುಂಬಲಾರದ ನಷ್ಟ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಅವರ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಲೇಖನ ಬರೆದಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಪುತ್ರಿ Pallavi Thunga ಮೂಲಕ ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಏನೊ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ತೀವ್ರ ಭಾವ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ. ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರಿಗೆ ಈ ನಷ್ಟವನ್ನು ಸಹಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಬರಲಿ.

ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಜೋಕಟ್ಟೆ ಮುಂಬೈ, - ವಿಶ್ವಧ್ವನಿ ಇ- ಪತ್ರಿಕೆ:

ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ  ಚಂದ್ರಶೇಖರ  ಕೆದ್ಲಾಯರು….ಹೀಗೊಂದು ನೆನಪುಗಳು

ಕರಾವಳಿಯ ಗಾನಕೋಗಿಲೆ’ ಗಮಕಿ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ  ಚಂದ್ರಶೇಖರ  ಕೆದ್ಲಾಯರು….ಹೀಗೊಂದು ನೆನಪುಗಳು

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಯಕ,  ಗಮಕಿ, ನಿವೃತ್ತ ಶಿಕ್ಷಕ, ಆಕಾಶವಾಣಿ ದೂರದರ್ಶನ ಕಲಾವಿದ ಎಚ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ(72) ಅವರು ಮಂಗಳವಾರ ಜನವರಿ 24 ರಂದು ಬೆಳಗ್ಗೆ ಹೃದಯಾಘಾತದಿಂದ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಅಗಲಿದರು. ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರು  1950ರ ಎಪ್ರಿಲ್ 20ರಂದು ಜನಿಸಿದವರು. ಅವರ ಹುಟ್ಟೂರು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸ್ಕುತ್ತೂರು ಗ್ರಾಮದ ಹಾರ್ಯಾಡಿ. ತಂದೆ ಗಣಪಯ್ಯ ಕೆದ್ಲಾಯ. ತಾಯಿ ಕಮಲಮ್ಮ, ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಮಂಗಳೂರಿನ ಕೆನರಾ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 35 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ನಿರ್ಮಲಾ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1992-93), ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (2008) ಯನ್ನು ಅವರು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಕೆದ್ಲಾಯರು  ಪತ್ನಿ, ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರಿಯರು ಹಾಗೂ ಅಪಾರ ಬಂಧು ಮಿತ್ರರನ್ನು ಅಗಲಿದ್ದಾರೆ. ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ಮನೆಗೆ  ಅನೇಕ ಬಾರಿ ನಾನು ಹೋಗಿದ್ದೇನೆ. ಸಂದರ್ಶನವನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಅದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತಿರುವೆ.

“ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅರ್ಥ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಗೆ ಹಾಡುಗಾರರಿಂದ ಧಕ್ಕೆ ಬರಬಾರದು” ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದವರು  ಎಚ್. ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು.

ಅವರು ಮುಂಬಯಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದಾಗ ಒಮ್ಮೆ ನಮ್ಮ ವಸಾಯಿಯ ಮನೆಗೂ ಬಂದು ಹೋಗಿದ್ದರು. ನನ್ನ ಪತ್ನಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮೀ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದವರು. ಅವರ ಮನೆ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಮನೆಯೂ ಇರುವುದು.ಅವಳು ಕೆದ್ಲಾಯರ  ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ. ಅದೇ ರೀತಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮೀ ಸಹೋದರಿ ಪದ್ಮಿನಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಭಟ್ ಕೂಡಾ ಹಾಡುಗಾರ್ತಿ. ಕೆದ್ಲಾಯರ ಜೊತೆ ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಡೆ ಹಾಡಲು ಅವರೂ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮಾವರಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗಲೆಲ್ಲ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಮನೆಗೂ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೆ.ಅವರ ಮನೆಯ ತುಂಬಾ ಸ್ಮರಣಿಕೆಗಳು ,ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪತ್ರಗಳು.

ಕಳೆದ ನಲುವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ – ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ, ಭಾವಗೀತೆ, ಗಮಕಸಂಗೀತಗಳ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪಡೆದಿರುವ ಎಚ್.ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯ ಅವರ ಹಾಡು ಕೇಳದವರು ವಿರಳ ಎನ್ನಬಹುದು. 1971ರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ದೆಸೆಯಿಂದಲೂ ಅವರು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಕರಾಗಿ – ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಮುಂಬಯಿ ಕನ್ನಡಿಗರು ಇವರ ಗಾಯನಕ್ಕೆ ಭಾವಪರವಶರಾಗಿರುವರು. ಇಲ್ಲಿನ  ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ನಾವೆಲ್ಲ ಇವರ ಗಾಯನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ  ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಾಗಿ ಸಂಗೀತ ಸವಿಯನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದೇವೆ. 

ಉಡುಪಿಯ ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ನಿರ್ಮಲಾ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವಾ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದ ಇವರು ಬಿ.ಎ.ಬಿ.ಎಡ್. ಪದವೀಧರರು.1975 ರಿಂದ  ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಸೇವೆಗೈಯುತ್ತಿದ್ದು ನಿವೃತ್ತ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ಅಜಪುರ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿಯೂ ಇವರು ಸಂಘಟನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದವರು.

ಉತ್ತಮ ಕಂಠ ಹೊಂದಿದ್ದ ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದ ಗಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಅಡಿಗರ,ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಕವನಗಳನ್ನು  ಹಾಡಿದರೆಂದರ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ನಿಶ್ಯಬ್ದರಾಗಿ ಆಸ್ವಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. 1971ರಲ್ಲಿ ಅಡಿಗರು ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಂತ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಅಡಿಗರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಚಾರಕರೂ ಆಗಿದ್ದರು.

ಮುಂಬಯಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ಮಡ ವಿಭಾಗದ  ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಹಾಡಿದ್ದರು.ಎಚ್ ಬಿ ಎಲ್ ರಾಯರ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೂ ಬಂದು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದವರು ಕೆದ್ಲಾಯರು.

ಕವಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಆಡಿಗರು 1969 ರಲ್ಲಿ ಉಡುಪಿಯ ಪಿಪಿಸಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲರಾಗಿದ್ದ ಸಮಯ.ಕೆದ್ಲಾಯರು ಆವಾಗ  ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಭಜನೆ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಮ್ಮೆ ಅಡಿಗರು ಹಾಡು ಹೇಳು ಎಂದಾಗ ಯಾವ ಮೋಹನ ಮುರಳಿ ಕರೆಯಿತು ಅದನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದರು.ಆಗ ಕಟ್ಟುವೆವು ನಾವು…ಕವನ ಇದ್ದ  ಸಂಕಲನ‌ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರಂತೆ.

1971 ರಲ್ಲಿ ಅಡಿಗರು ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಂತಾಗ ಕಾಲೇಜ್ ಗೆ ಚಕ್ಕರ್ ಹೊಡೆದು ಅಡಿಗರ ಕವನಗಳನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಚುನಾವಣೆಯ ಕೊನೆಯ ಭಾಷಣದ ದಿನ ವಾಜಪೇಯಿ ಬಂದಿದ್ದರು.ಅಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವೆವು ನಾವು ಹೊಸ ನಾಡೊಂದನ್ನು…. ಹಾಡಿದ್ದರು. ವಾಜಪೇಯಿ ಇವರನ್ನು ಕರೆದು ಅಚ್ಚಾ ಹೈ ಎಂದು ಹಾಡನ್ನು ಹೊಗಳಿ ಹೂ ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿದ್ದರು.

ಇಳಿದು ಬಾ ತಾಯಿ….ಅಥವಾ ,ಕಯ್ಯಾರರ ಐಕ್ಯಗಾನ..‌ ಹಾಡು ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರ ಬಾಯಿಯಿಂದಲೇ ಕೇಳಬೇಕು. 

ಅಖಿಲ ಭಾರತ 71ನೆಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಇವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಶ್ರೀ’ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, 1995ರ ಶಿಕ್ಷಕ ಪ್ರತಿಭಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಬಹುಮಾನ  ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತೆಯೇ ತಲೆದಂಡ, ನಾಯಿಕತೆ, ಮೃತ್ಯು ಸಿಂಹಾಸನ ,ಏಕಲವ್ಯ, ಸುಯೋಧನ, ಚೋರ ಚರಣದಾಸ ಮುಂತಾದ ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಹುಮಾನ ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ. 

ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣ ಗೀತ ರೂಪಕವನ್ನು ಭಾಮಿನೀ ಷಟ್ಪದಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ ಆಕಾಶವಾಣಿ ದೂರದರ್ಶನದ ಕಲಾವಿದರು ಆಗಿದ್ದರು. ದೆಹಲಿ ಬರೋಡ ಮುಂಬೈಯ ಅನೇಕ ಸಂಘ-ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಕೆದ್ಲಾಯರು  ತಮ್ಮ ಸುಗಮಸಂಗೀತದ ಗಾಯನ ರಸದೌತಣ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಗಳಿಗೂ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ದ.ಕ. ಜಿಲ್ಲಾ ಗಮಕ ಕಲಾ ಪರಿಷತ್ತು ಸಮ್ಮಾನ ಪತ್ರ, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಪ್ರಥಮ ಗಮಕ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ, ಸುಮಸೌರಭ ಕನ್ನಡ ಕರಾವಳಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪಾಕ್ಷಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸನ್ಮಾನ, ರೋಟರಾಕ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಕೋಟ-ಸಾಲಿಗ್ರಾಮದಿಂದ ಅಭಿನಂದನೆ ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ.

ಶಿಶುಗೀತೆ ರಚನೆ,ಗೀತರೂಪಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುವ ಇವರು ಗಮಕ ಪ್ರೌಢ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ದ್ವಿತೀಯ ರ‌್ಯಾಂಕ್‌ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಸಮೂಹ ಉಡುಪಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕೆದ್ಲಾಯರು ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದ ‘ಶಬರಿ’ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕವು ನೂರಕ್ಕೂ ಮಿಕ್ಕಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಅವರ ಸಂದರ್ಶನದ ಕೆಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ:

ಪ್ರಶ್ನೆ: ನವ್ಯ ಕವಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರ ಕಾವ್ಯ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ಕೆದ್ಲಾಯರು: ಕಾಲೇಜು ದಿನಗಳಿಂದಲೂ ನನಗೆ ಆಡಿಗರ ಕವನ ಅಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟ 1971ರಲ್ಲಿ ಅಡಿಗರು ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದಾಗ ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೂ ಇಳಿದಿದ್ದೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಿಗರೇ ನನಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿದವರು. ಅಡಿಗರ ಕವನ ಹಾಡಲು ತುಂಬಾ ಖುಷಿ. ಆದರೂ ನಾನು ಬೇಂದ್ರೆ, ಕಣವಿ ಮುಂತಾದವರ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಾಡುವವನು. ಅಡಿಗರ ‘ಯಾವ ಮೋಹನ ಮುರಳಿ ಕರೆಯಿತು’ ಇವೆಲ್ಲ ನಾನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಡೆ ಹಾಡಿದವನು.

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಇಂದು ಅನೇಕ ಕವಿಗಳು, ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಕವಿ ಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಡುವ ಕವನಗಳತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಕವನದ ರಚನೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಅನಿಸಿದೆಯೋ?

ಕೆದ್ಲಾಯರು: ಕ್ಯಾಸೆಟ್‌ಗಾಗಿ ಕವನ ಬರೆದರೂ ಒಂದು ಟ್ಯೂನ್ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟೇ ಅವರು ಕಾವ್ಯ ರಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೊಡಾ ಒಳ್ಳೆಯದಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಸಂಗೀತೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದು ಬಿಡುವ ಅಪಾಯ ಇರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಈ ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ( 2006 ರ ಮಾತು) ರವಿವಾರ ರಾತ್ರಿ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಬರುವ ಎಸ್‌.ಪಿ. ಬಾಲಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ಅವರಿಂದ ‘ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು ….’ ಸಂಗೀತ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಇಂತಹ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಅನಿಸಿಕೆ.

ಕೆದ್ಲಾಯರು: ತುಂಬ ಮಕ್ಕಳು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಖುಶಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮುಂದಿನ ಸುತ್ತಿಗೆ ಹೋಗದ ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು ಅಳುವುದು ಕಂಡಾಗ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆ ಮಕ್ಕಳು ನಿರುತ್ಸಾಹ ತಾಳುವ ಅಪಾಯವೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಬದಲು ಮಕ್ಕಳು ಹಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಂಡರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು .

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಇಂದು ಅನೇಕ ಹೊಸ ಹೊಸ ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ ಗಾಯಕರು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ, ಅವರ ಬಗ್ಗೆ….

ಕೆದ್ಲಾಯರು:ನಿಜ. ಆದರೆ ಹೊಸ ಹಾಡುಗಾರರು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಗಮನ ಕೊಡಬೇಕು, ಹಾಡುಗಾರರು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅರ್ಥ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಬಾರದಂತೆ ಹಾಡಬೇಕು. ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ತುಂಡರಿಸುವಾಗ ಜಾಗೃತಿ ವಹಿಸಬೇಕು.

ಪ್ರಶ್ನೆ: ತಾವು ಗಮಕ ಕಲಾ ಪರಿಷತ್ತು ವಿನಿಂದ ಸಮ್ಮಾನ ಪಡೆದವರು, ಖ್ಯಾತ ಗಮಕ ವಾಚಕರೆಂದೂ ಪ್ರಸಿದ್ದರು. ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರಶಂಸೆ ಪಡೆದವರು. ಈಗ ಗಮಕ ಕಲೆಯನ್ನು ಜನ ಮರೆತಂತಿದೆಯಲ್ಲ …

ಕೆದ್ಲಾಯರು: ನಾನು ಗಮಕ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದವ. ನಮ್ಮ ಪಠ್ಯ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಹಳೆ ಕಾವ್ಯ ಯಾಕೆ ? ಎನ್ನುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಹಳೆ ಕಾವ್ಯ ಹಾಡಲು ಹೊರಟರೆ ಹೊಸ ಕಾಲದ ಸಂಗೀತ ಕೇಳಿದವರಿಗೆ ಅದು ಇಷ್ಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಸಿನಿಮಾ ಸಂಗೀತ ಬಂತು ಅಂದ ಕೂಡಲೇ ಖುಶಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಲ್ಲಿ ಅದರ ರಿದಂ ಖುಷಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಗಮಕ ಹಾಗಲ್ಲ. ನಿಜವಾದ ಸಂಗೀತದ ಅಭಿರುಚಿ ಹೊಂದಿದವರು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಶ್ನೆ: ಭಾವಗೀತೆಯನ್ನು ಹಾಡುವುದಕ್ಕೂ ‘ಶಬರಿ’ಯಂತಹ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕದಲ್ಲಿ ಹಾಡುವುದಕ್ಕೂ ತಾವು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಅಂತರ ಗಮನಿಸುವಿರಿ.

ಕೆದ್ಲಾಯರು: ಭಾವಗೀತೆ ಹಾಡುವಾಗ ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇರುತ್ತದ. ನಾಳೆ ಬೇರೆಯೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡಬಹುದು. ನಿನ್ನ ಹಾಡಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಹಾಡಬಹುದು, ಆದರೆ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕದಲ್ಲಿ ಹಾಗಲ್ಲ, ಅವರ ಅಭಿನಯವನ್ನು ನಾವು ಗಮನಿಸಿ ಹಾಡಬೇಕು. ಭಾವಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ತೊಂದರೆ ಇಲ್ಲ. ನೃತ್ಯ ರೂಪಕದಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಾಡಿದ್ದರಿಂದ ನನ್ನ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ “ಸಾಣೆ’ ಸಿಕ್ಕಿದಂತಾಗಿದೆ. 

ಪ್ರಶ್ನೆ: ತಮ್ಮನ್ನು ಕರಾವಳಿಯ ಗಾನ ಕೋಗಿಲೆ, ಭಾವಗೀತೆಯ ಮೋಡಿಗಾರ ಎಂದೆಲ್ಲ ಅಭಿಮಾನದಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ತಾವು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಪ್ರತಿಭೆಗಳಿಗೆ ಏನಾದರೂ ಸಂದೇಶ ನೀಡುವುದಾದರೆ…

ಕೆದ್ಲಾಯರು: ಹಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಅದು ಒಳಗಿನಿಂದಲೇ ಬರಬೇಕೇ ಹೊರತು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಹಾಡಿದ ಎಂದಲ್ಲ. ನನ್ನಲ್ಲಿ ‘ಒಳಗಿನ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ” ಇದೆಯೋ ಎನ್ನುವುದು ಮೊದಲು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಸತತ ಪರಿಶ್ರಮ, ನಿರಂತರ ಹಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಉತ್ಸಾಹ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬರಬೇಕು, ‘ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು’ ಇಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಾಗ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಗುರಿ ಮಾತ್ರ ಇರಬಾರದು. ತಾನು ಹೇಗೆ ಹಾಡುತ್ತೇನೆಂದೂ ತನಗೆ ಗೊತ್ತಿರಬೇಕು, ತುಂಬ ಮಕ್ಕಳು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ ಎನ್ನುವಾಗ ಸಂತೋಷವಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಾನು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ಹಾಡುಗಾರರು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅರ್ಥ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಬಾರದಂತೆ ಹಾಡಬೇಕು.

ಕೆದ್ಲಾಯರು ಇನ್ನಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಭಾವಪುಇರ್ಣ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ.

ಬರೆದಿರುವುದು 25/1/2023