SHRI SHAMBHULINGESHWARA TEMPLE, KUNDGOL

 Wednesday, 20th December 2023

Kundgol, Dharwad Dist.

ನಾವು ಅಂದರೆ  ನಾಗರಾಜ, ಶಾಂತಲಾ, ರಾಘವೇಂದ್ರ ಉಪಾಧ್ಯ, ನಳಿನಿ ಮತ್ತು ನಾನು, ಆರು ಜನ, ಉಪಧ್ಯನ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ನಾನೇ ಡ್ರೈವ್ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಯಿಂದ 25 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದ ಕುಂದಗೋಳ ಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 11 ಗಂಟೆಗೆ ತಲುಪಿದೆವು.

ಶ್ರೀ ಶಂಭು ಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರಾಕಾರದ ಒಳಗೇ ಕಾರು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಕುಂದಗೋಳ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಚಾಲುಕ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ . 11 ನೇ ಶತಮಾನದ ಶ್ರೀ ಶಂಭುಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ಈ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. 1948 ಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಕುಂದಗೋಳ ಜಮಖಂಡಿ ರಾಜಮನೆತನದ ಒಂದು ಸಮೀಪದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.

ಈ ದೇವಾಲಯದ ಶಂಬುಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಗುಡಿ 11 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಕದಂಬರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಂತರ ಚಾಲುಕ್ಯರು ನವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಶಿವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚು ನಯಗೊಳಿಸಿದ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಗುಡಿ, ದತ್ತಾತ್ರೇಯಗುಡಿ, ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಗುಡಿ ಹಾಗೂ ಮಲ್ಲಕಾರ್ಜುನ ಗುಡಿಗಳು ಇಲ್ಲಿಯ ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು. ಇಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಿವೆ.

ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಪೂರ್ವ, ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 3 ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೆಟ್ಟಿಲಿನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ, ಸಿಂಹದ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಶಿವಲಿಂಗವು ದಟ್ಟವಾದ ಕಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ . ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶಿವಲಿಂಗಗಳು ಗಾಢ ಬೂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವೇ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಶಿವಲಿಂಗವಿರುವುದು ಬಹಳ ಅಪರೂಪ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಗಣಪತಿ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯ ಮೂರ್ತಿಗಳೂ ಇವೆ.

ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಿವ ಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಂಕಾಪುರ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿರುವ 60 ಕಂಬಗಳ ದೇವಾಲಯದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದೆ.ಚಾಳುಕ್ಯಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮೂಲ ಗುಡಿಯ ಸಭಾಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗುಡಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಉಳಿದಿವೆ. ಸಭಾಮಂಟಪದ ವೃತ್ತದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟದಿಕ್ಪಾಲಕರನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಹೊರಬದಿಯಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿ ಮುಖಗಳಿವೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕದಂಬ ಶೈಲಿಯ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಾಂಗದವರು ದೇವಾಲಯದ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ಅಥವಾ ಐದು ಕಂಬಗಳು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದೆ. ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಿಂಚು ಬಡಿದು ಈ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿವೆ ಎಂದು ದೇವಾಲಯದ ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ. ಹತ್ತಿರದಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೀವು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅಂತಹ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕರೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ನೀವು ಅದೃಷ್ಟಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದೀರಿ. ಆ ದಿನಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರರು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಕುಂದಗೋಳದ ಶಂಭು ಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಶಾಸಕರ ಹೈಯ್ಯರ್ ಪ್ರೈಮರಿ ಶಾಲೆಯಿದೆ.

ನಾವು 20-12-2023 ರಂದು ದೇವಾಲಯ ನೋಡಲು ಹೋದಾಗ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಡಲು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೂ ಹೊರಗೂ ಮಕ್ಕಳ ಕುಣಿದಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಡಿಸುವವರಾಗಲಿ, ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಗಲಿ ಯಾರೂ ಕಂಡುಬರಲಿಲ್ಲ. ತಾವಾಗಿ ಓಡಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಒಟ್ಟು ಮಾಡಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಆಡಿಸಿದೆ.

ಮಕ್ಕಳೊಡನೆ ಮಕ್ಕಳಾಗಿ ಬೆರೆಯುವುದೇ ಒಂದು ಆನಂದ. - ನಳಿನಿ ಸೋಮಯಾಜಿ

ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಸರಕಾರದ ಹೈಯರ್ ಪ್ರೈಮರಿ ಶಾಲೆ ಇದ್ದು, ಮಧ್ಯಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಟದ ಸ್ಥಳವೂ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ.

ಬರೆದಿರುವುದು 23/12/2023